Lịch sử 8 Bài 12: Nhật Bản giữa thế kỉ XIX – Đầu thế kỉ XX Soạn Lịch sử 8 trang 69

Giải bài tập Lịch sử 8 Bài 12: Nhật Bản giữa thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX giúp các em học sinh lớp 8 tổng hợp toàn bộ kiến thức lý thuyết quan trọng, biết cách trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa trang 67, 68, 69.

Qua đó giúp các em củng cố kiến thức về cuộc Duy Tân Minh Trị, cuộc đấu tranh của nhân dân lao động Nhật Bản. Đồng thời, cũng giúp thầy cô tham khảo để soạn giáo án Bài 12 Nhật Bản giữa thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX cho học sinh của mình. Vậy dưới đây là nội dung chi tiết tài liệu giải Lịch sử 8 Bài 12 trang 69, mời các bạn cùng đón đọc nhé.

Lý thuyết Sử 8 Bài 12: Nhật Bản giữa thế kỉ XIX – Đầu thế kỉ XX

I. Cuộc duy tân Minh Trị

1. Tình hình kinh kế trước cải cách

– Đầu thế kỉ XIX chế độ Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Tướng quân (Sô- gun) làm vào khủng hoảng suy yếu.

– * Kinh tế:

– Nông nghiệp lạc hậu, tô thuế nặng nề, mất mùa đói kém thường xuyên.

– Công nghiệp: kinh tế hàng hóa phát triển, công trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều, kinh tế tư bản phát triển nhanh chóng.

* Xã hội: nổi lên mâu thuẫn giữa nông dân, tư sản thị dân với chế độ phong kiến lạc hậu

* Chính trị: Nổi lên mâu thuẫn giữa Thiên hoàng và Tướng quân.

– Giữa lúc Nhật Bản khủng hoảng suy yếu, các nước tư bản Âu – Mĩ tìm cách xâm nhập.

• Đi đầu là Mĩ dùng vũ lực buộc Nhật Bản “mở cửa” sau đó Anh, Pháp, Nga, Đức cũng ép Nhật ký các Hiệp ước bất bình đẳng.
• Trước nguy cơ bị xâm lược Nhật Bản phải lựa chọn một trong hai con đường là: bảo thủ duy trì chế độ phong kiến lạc hậu, hoặc là cải cách.

2. Cuộc Duy tân Minh Trị

– Tháng 01/1868 Sô-gun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị (Meiji) trở lại nắm quyền và thực hiện một loạt cải cách;

• Về chính trị Nhật hoàng tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do.
• Về kinh tế: xóa bỏ độc quyền ruộng đất của phong kiến thực hiện cải cách theo hướng tư bản chủ nghĩa.
• Về quân sự: được tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây, chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược.
• Giáo dục: chú trọng nội dung khoa học- kỹ thuật. Cử HS giỏi đi du học phương Tây.

* Tính chất – ý nghĩa:

Cải cách Minh Trị mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Nhật.

II. Nhật bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa

– Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX quá trình tập trung trong công nghiệp, thương nghiệp với ngân hành đã đưa đến sự ra đời những công ty độc quyền, Mít-xưi, Mit-su-bi-si chi phối đời sống kinh tế, chính trị Nhật Bản.

– Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX Nhật đẩy mạnh chính sách bành trướng xâm lược.

• Năm 1874 Nhật Bản xâm lược Đài Loan
• Năm 1894-1895 chiến tranh với Trung Quốc
• Năm 1904-1905 chiến tranh với Nga

– Kết luận: Nhật Bản dã trở thành nước đế quốc

III. Cuộc đấu tranh của nhân dân lao động Nhật Bản

• Nhân dân lao động Nhật Bản bị bóc lột nặng nề. Công nhân phải làm việc từ 12 giờ đến 14 giờ một ngà với mức lương thấp.
• Phong trào công nhân đã có những bước tiến mới: Các tổ chức công đoàn ra đời, Ca-tai-a-ma Xen truyền bá chủ nghĩa Mác Lê-nin vào Nhật Bản và thành lập Đảng Xã hội dân chủ năm 1901.
• Từ năm 1906, phong trào công nhân phát triển mạnh mẽ hơn. Phong trào đấu tranh của các tầng lớp nhân dân khác cũng được đẩy mạnh.

Trả lời câu hỏi Lịch sử 8 bài 12

(trang 67 sgk Lịch Sử 8)

– Trình bày nội dung và kết quả của cuộc Duy tân Minh Trị.

Trả lời:

– Cuộc Duy Tân Minh Trị, được tiến hành trên nhiều lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, giáo dục, quân sự:

+ Về kinh tế Chính phủ đã thi hành nhiều cải cách như thống nhất tiền tệ, xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến, tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, đường xá, cầu cống… phục vụ giao thông liên lạc.

+ Về chính trị, xã hội: Chế độ nông nô được bãi bỏ, đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm Chính quyền , thi hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học – kĩ thuật trong chương trình giảng dạy, cử những học sinh ưu tú đi du học ở phương Tây.

+ Về quân sự: Quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ thay cho chế độ trưng binh. Công nghiệp đóng tàu, sản xuất vũ khí được chú trọng…

– Kết quả: đến cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, Nhật Bản thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp.

Giải bài tập Lịch sử 8 Bài 12 trang 69

Bài 1 (trang 69 SGK Lịch sử 8)

Nêu nội dung và ý nghĩa cuộc Duy tân Minh Trị 1868.

Gợi ý đáp án:

Gợi ý 1

* Nội dung cải cách Minh Trị:

– Về chính trị:

• Nhật hoàng tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do.
• Ban hành Hiến pháp 1889.

– Về kinh tế:

• Thống nhất tiền tệ, thống nhất thị trường, xoá bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến.
• Tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn.
• Xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống, phục vụ giao thông liên lạc.

– Về giáo dục:

• Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc.
• Chú trọng nội dung khoa học- kỹ thuật trong chương trình giảng dạy…
• Cử những học sinh giỏi đi du học phương Tây …

– Về quân sự:

• Được tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây.
• Chế độ nghĩa vụ quân sự thay cho chế độ trưng binh.
• Chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược.

* Ý nghĩa:

– Giúp Nhật thoát khỏi nguy cơ bị các nước tư bản phương Tây xâm lược

– Đưa Nhật Bản phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa.

Gợi ý số 2 

*Nội dung cải cách Minh Trị

Tháng 1-1868, sau khi lật đổ Tướng Số gun và lên ngôi, nhận thấy tình trạng yếu kém của đất nước, Thiên hoàng Minh Trị đã bắt tay vào thực hiện một loạt cải cách tiến bộ thời bấy giờ (cuộc cải cách này còn gọi là cuộc Duy tân Minh Trị) nhằm đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng phong kiến lạc hậu, đưa kinh tế Nhật bản ngày càng phát triển.

Cuộc cải cách được tiến hành trên mọi lĩnh vực.

+ Về chính trị: sau khi lên ngôi Thiên Hoàng Minh Trị tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do, đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm chính quyền. Tiếp đó năm 1889, Nhật hoàng tuyên bố ban hành Hiến pháp mới (năm 1889), chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập từ đây.

+ Về kinh tế: dưới tình trạng thị trường mua bán còn lạc hậu, để thống nhất thị trường, Nhật hoàng ra lệnh thống nhất tiền tệ nhằm tiến tới thống nhất thị trường, đẩy mạnh quá trình mua bán để đưa kinh tế ổn định và phát triển. Nhận thấy nhu cầu của người dân trong việc phát triển kinh tế, Nhật hoàng cho phép mua bán ruộng đất, tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn.

Tồn tại nhiều năm dưới chế độ phong kiến khiến Nhật Bản lạc hậu cả về kinh tế lẫn cơ sở vật chất, nhận thấy cơ sở hạ tầng là nền tảng để phát triển kinh tế mà Nhật hoàng đã tiến hành cho xây dựng cơ sở hạ tầng, đường xá, cầu cống, phục vụ giao thông liên lạc, mở rộng thị trường mua bán nhờ các phương tiện giao thông.

+ Về quân sự: là một người tiến bộ và có học thức, tư tưởng tiến bộ từ phương tây, Thiên Hoàng tiến hành cải cách quân sự theo kiểu phương Tây, cụ thể là trong việc huấn luyện quân sự theo phương tây. Thay vì chế độ trưng binh như hồi còn phong kiến, Thiên hoàng thực hiện chính sách nghĩa vụ quân sự, tức các công dân đủ điều kiện đều phải nhập ngũ để huấn luyện. Ngoài ra Thiên hoàng còn chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược để phát triển quân sự.

+ Về giáo dục: để nâng cao dân trí sau một khoảng thời gian dài lâm vào tình trạng phong kiến và lạc hậu thì Thiên hoàng đã thi hành chính sách giáo dục bắt buộc. Điều này đảm bảo hầu hết mọi người dân đều được tiếp cận với con chữ ở các chương trình bắt buộc tối thiểu.

Nhận thấy giáo dục cần được coi trọng, không chỉ cho rằng cần phải thực hiện chính sách giáo dục bắt buộc mà Thiên Hoàng còn chú trọng đến chất lượng giáo dục, cụ thể là chú trọng nội dung khoa học – kỹ thuật trong chương trình giảng dạy, tức tiếp nhận kiến thức tiến bộ từ phương tây. Đặc biệt hơn, còn cử những học sinh giỏi đi du học phương Tây để học hỏi thêm nhiều kiến thức sâu rộng từ Phương Tây về phục vụ cho đất nước mình.

*Ý nghĩa lịch sử của cuộc Duy Tân Minh Trị:

Cuộc Duy tân 1868 của Thiên Hoàng Minh trị diễn ra vào lúc đất nước bị Mạc phủ làm cho suy yếu, đứng trước nguy cơ bị đô hộ bởi các nước phương tây khi trước đó Mạc phủ đã ký kết với các nước phương tây nhiều hiệp ước bất bình. Nhờ cuộc duy tân này mà Nhật Bản giữ được độc lập, chủ quyền dân tộc, đưa kinh tế văn hóa cung như giáo dục của Nhật Bản phát triển; đạt được nhiều thành tựu ở mọi lĩnh vực thực hiện cải cách khác, cuộc duy tân này mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Nhật Bản khi bản chất của nó là một cuộc cách mạng tư bản và cuộc cải cách này đã dẫn đến sự ra đời của Hiến pháp mới. Từ đây chủ nghĩa tư bản phát triển và đưa Nhật Bản trở thành cường quốc sau này.

Bài 2 (trang 69 SGK Lịch sử 8)

Những sự kiện nào chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, Nhật Bản đã trở thành nước đế quốc?

Gợi ý đáp án:

– Việc đẩy mạnh công nghiệp hóa kéo theo sự tập trung trong sản xuất, thương nghiệp và ngân hàng.

– Nhiều công ti độc quyền xuất hiện như Mit-xtri, Mit-su-bi-si… giữ vai trò to lớn, bao trùm lên đời sống kinh tế, chính trị của Nhật Bản.

– Sang đầu thế kỉ XX, Nhật Bản đẩy mạnh chính sách xâm lược, bành trướng thuộc địa.