10 Bài thơ hay của nhà thơ Chế Lan Viên

Chế Lan Viên tên thật Phan Ngọc Hoan, sinh ngày 14/1/1920 ở Cam Lộ, Quảng Trị. Lên 7 tuổi, cả nhà chuyển vào Bình Ðịnh, bút danh Mai Lĩnh, Thạch Hãn, Thạch Mai. Năm 17 tuổi, nổi tiếng với tác phẩm Ðiêu tàn. Năm 1939, Chế Lan Viên ra Hà Nội học, vào Sài Gòn làm báo, lại về Huế dạy học. Khoảng 1942, ra Vàng sao, viết tập truyện ngắn Gai lửa. Sau Cách mạng tháng 8, làm báo Quyết thắng của Việt Minh Trung Bộ… Năm 1949, Chế Lan Viên vào Ðảng Cộng sản Việt Nam. Nhiều năm ông tham gia ban lãnh đạo Hội nhà văn Việt Nam, Ðại biểu Quốc hội các khoá 4, 5, 6, 7. chúng mình xin giới thiệu những bài thơ hay của ông.

Bài thơ: Con cò

Con cò

ICon còn bế trên tayCon chưa biết con còNhưng trong lời mẹ hátCó cánh cò đang bay:”Con cò bay laCon cò bay lảCon cò Cổng PhủCon cò Đồng Đăng…”Cò một mình, cò phải kiếm lấy ănCon có mẹ, con chơi rồi lại ngủ”Con cò ăn đêmCon cò xa tổCò gặp cành mềmCò sợ xáo măng…”Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợCành có mềm, mẹ đã sẵn tay nângTrong lời ru của mẹ thấm hơi xuânCon chưa biết con cò con vạcCon chưa biết những cành mềm mẹ hátSữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vânIINgủ yên, ngủ yên, ngủ yênCho cò trắng đến làm quenCò đứng ở quanh nôiRồi cò vào trong tổCon ngủ yên thì cò cũng ngủCánh của cò, hai đứa đắp chung đôiMai khôn lớn, con theo cò đi họcCánh trắng cò bay theo gót đôi chânLớn lên, lớn lên, lớn lên…Con làm gì?Con làm thi sĩCánh cò trắng lại bay hoài không nghỉTrước hiên nhàVà trong hơi mát câu vănIIIDù ở gần conDù ở xa conLên rừng xuống bểCò sẽ tìm conCò mãi yêu conCon dù lớn vẫn là con của mẹĐi hết đời, lòng mẹ vẫn theo conÀ ơi!Một con cò thôiCon cò mẹ hátCũng là cuộc đờiVỗ cánh qua nôiNgủ đi, ngủ đi!Cho cánh cò, cánh vạcCho cả sắc trờiĐến hátQuanh nôiNguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002 (do Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn)

Bài thơ: CON CÒ (Chế Lan Viên)

Bài thơ: Xuân

Xuân

Tôi có chờ đâu, có đợi đâuÐem chi xuân lại gợi thêm sầu?- Với tôi, tất cả như vô nghĩaTất cả không ngoài nghĩa khổ đau!Ai đâu trở lại mùa thu trướcNhặt lấy cho tôi những lá vàng?Với của hoa tươi, muôn cánh rãVề đây, đem chắn nẻo xuân sang!Ai biết hồn tôi say mộng ảoÝ thu góp lại cản tình xuân?Có một người nghèo không biết TếtMang lì chiếc áo độ thu tàn!Có đứa trẻ thơ không biết khócVô tình bỗng nổi tiếng cười ran!Chao ôi! Mong nhớ! Ôi mong nhớ!Một cánh chim thu lạc cuối ngànNguồn:1. Vũ Thị Thường, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 20022. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004

Xuân – Chế Lan Viên – tại thư viện Phạm Thế Cường 2015

Bài thơ: Ngoảnh lại mùa đông

Ngoảnh lại mùa đông

Ngoảnh lại mùa đông thương bạn cũBao người chưa thoát khỏi mùa đôngEm đến về sau xuân dẫu chậmĐón em còn vạn đóa hoa hồngKẻ thù của anh đi rồiGió lạnh ngày đông đi khuấtHôm nay giã từ bệnh tậtEm đưa anh trở ra ngoàiChiêm hay mùa đó, em ơi!Ngày tháng dần quên với lịch!Cuộc sống ngỡ vùi lấp đấtGiờ về cuộc sống nhân đôiHạnh phúc anh nhìn loá mắtĐêm mau, những muốn ngày dàiAnh làm con chim đẹp nhấtChiều hôm cho đến sao maiHát lên những dòng suối mátTrái tim chia sẻ cho ngườiBay đến rừng cây non lộcĂn hạt lúa lành dưới đấtTháng ngày không vãi không rơi…Nhìn mắt tạnh màu nước mắtNhìn tay gân xanh bay mấtNhìn chân bắp thịt căng rồiNhìn mặt đỏ hồng da mặtSoi gương hồng cả gương soiĐứng, đã với cành cao ngấtĐi, mơ bước những bước dàiƠi những dặm đường công tácBa lô trìu ấp đôi vaiSáng đến công trường xa lạKhuya theo máy ngủ sao trờiHay đến bản nào sương phủLửa sàn, củ sắn chia đôiĐâu chẳng đất lành Tổ quốcChẳng tình Đảng dạy dân nuôiBờ ao xanh tròn bóng nhãnNắng hè giục trắng hoa roiCây phượng thay màu cây gạoChói chang tà áo son ngờiTơ hồng nhà ai giục chínNhư sợi tháng ngày hong kénSợi vàng dệt lụa lòng tôiĐã ngọt hồng bì như rượuĐã tròn trái vải đôi môiChim chíp là con chim sẻCúc cù cu gáy từng đôiChim chớ làm ta nóng ruộtCái con tu hú liên hồiTa ôm cuộc đời sao xuểThôi đừng gọi nữa chim ơi!
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002 (Vũ Thị Thường sưu tầm và biên soạn)

Bài thơ: NGOẢNH LẠI MÙA ĐÔNG (Chế Lan Viên)

Bài thơ: Tiếng hát con tàu

Tiếng hát con tàu

Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây BắcKhi lòng ta đã hoá những con tàuKhi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hátTâm hồn ta là Tây Bắc, chứ còn đâuCon tàu này lên Tây Bắc, anh đi chăng?Bạn bè đi xa, anh giữ trời Hà NộiAnh có nghe gió ngàn đang rú gọiNgoài cửa ô? Tàu đói những vành trăngĐất nước mênh mông, đời anh nhỏ hẹpTàu gọi anh đi, sao chửa ra đi?Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng khépTâm hồn anh chờ gặp anh trên kiaTrên Tây Bắc! Ôi mười năm Tây BắcXứ thiêng liêng rừng núi đã anh hùngNơi máu rỏ tâm hồn ta thấm đấtNay rạt rào đã chín trái đầu xuânƠi kháng chiến! Mười năm qua như ngọn lửaNghìn năm sau, còn đủ sức soi đườngCon đã đi nhưng con cần vượt nữaCho con về gặp lại mẹ yêu thươngCon gặp lại nhân dân như nai về suối cũCỏ đón giêng hai, chim én gặp mùaNhư đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữaChiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưaCon nhớ anh con, người anh du kíchChiếc áo nâu anh mặc đêm công đồnChiếc áo nâu suốt một đời vá ráchĐêm cuối cùng anh cởi lại cho conCon nhớ em con, thằng em liên lạcRừng thưa em băng, rừng rậm em chờSáng bản Na, chiều em qua bản BắcMười năm tròn! Chưa mất một phong thưCon nhớ mế! Lửa hồng soi tóc bạcNăm con đau, mế thức một mùa dàiCon với mế không phải hòn máu cắtNhưng trọn đời con nhớ mãi ơn nuôiNhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủNơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương?Khi ta ở, chi là nơi đất ởKhi ta đi, đất đã hoá tâm hồn!Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rétTình yêu ta như cánh kiến hoa vàngNhư xuân đến chim rừng lông trở biếcTình yêu làm đất lạ hoá quê hươngAnh nắm tay em cuối mùa chiến dịchVắt xôi nuôi quân em giấu giữa rừngĐất Tây Bắc tháng ngày không có lịchBữa xôi đầu còn toả nhớ mùi hươngĐất nước gọi ta hay lòng ta gọi?Tình em đang mong, tình mẹ đang chờTàu hãy vỗ giùm ta đôi cánh vộiMắt ta thèm mái ngói đỏ trăm gaMắt ta nhớ mặt người, tai ta nhớ tiếngMùa nhân dân giăng lúa chín rì ràoRẽ người mà đi, vịn tay mà đếnMặt đất nồng nhựa nóng của cần laoNhựa nóng mười năm nhân dân máu đổTây Bắc ơi, người là mẹ của hồn thơMười năm chiến tranh, vàng ta đau trong lửaNay trở về, ta lấy lại vàng taLấy cả những cơn mơ! Ai bảo con tàu không mộng tưởng?Mỗi đêm khuya không uống một vầng trăngLòng ta cũng như tàu, ta cũng uốngMặt hồng em trong suối lớn mùa xuân.Theo GS. Hà Minh Đức trong Nhà văn nói về tác phẩm, bài thơ này được Chế Lan Viên lâm trong hoàn cảnh đau yếu, không đi đâu được, trong khi các bạn đồng nghiệp đi thực tế ở nhiều nơi. Bài thơ được viết ra như là để tự an ủi mình, với nhan đề ban đầu là Con tàu Tây Bắc.Bài thơ này từng được sử dụng trong chương trình SGK Văn học 12 giai đoạn 1990-2006, nhưng đã được chuyển thành đọc thêm trong SGK Ngữ văn 12 từ 2007.Nguồn:1. Ánh sáng và phù sa, NXB Văn học, 19602. Chế Lan Viên toàn tập, Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn, NXB Văn học, 2002

[Ngâm Thơ] Tiếng Hát Con Tàu – Thơ: Chế Lan Viên – NSƯT Tân Nhân

Bài thơ: Ánh sáng

Ánh sáng

Cả trời đất đêm nay tràn ánh sángBên Chiêm nương ta say uống nguồn mơMiệng đầy trăng khôn cất một lời thơMắt đầy ánh sao sa khôn thể nhắmTai đầy tiếng ái ân lời say đắmCũng không nghe tiếng động của trần gianMũi đầy hương xa lạ xứ Hoa TrăngNgăn hơi thở. Trí thơ ngây đầy mộngCũng khôn gieo lấy một vài ý tưởngCó ai không trên tận đảo mây trôi?Quăng xuống đây dải lụa, hỡi ai ơi!Để mau đem hồn ta đi cõi khác!Trời thăm thẳm! Lời vang không tiếng đáp!(Phù Cát 4-8-1937)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002 (do Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn)

Bài thơ: Ánh sáng

Bài thơ: Khúc ca chiều

Khúc ca chiều

Nắng hiền lành như một màu lụa cũChe gốc già, màn lá xanh buông rủNgày chiều chiều, từng trút gió không hươngLên cành cao khôn gợi dậy bụi đườngÔi im lặng vẫn ôm nàng bất diệtChiều muôn thuở ngại ngùng cơn khóc biệtHồn bao la mời mọc những tình sayTình bao la quyến rũ mảnh hồn bayÔi, cho hồn đau thương vừa kết cánhÔi, cho trời hơi sương tăng giá lạnhGiữa một chiều đôi chút gió không hươngTình đôi ta như một chút bụi đườngLên bầu trời khôn đưa hồn đôi cánhCánh yêu đương trĩu nặng hồn mỏng mảnhVà ngang chiều nghìn vạn hố cô liêuVô ảnh chờ hồn ngả lúc qua chiềuÔi, im lặng của nắng chiều bất diệtNgỡ nghìn thuở vẫn chưa quen ly biệtĐể du dương lá khóc tiếng đôi cànhSóng thời gian trôi chảy bến ngày xanhChe gốc già, lá mấy màn buông rủMàn xuân khoác nắng vàng như lụa cũHồn tôi nghe hờn khóc tự trong hồnMột đám tang đưa hồn xuống huyệt buồnCành cây biếc nắng vàng vừa hết chiếuLòng tôi buồn như đám tang không triệuVà hồn tôi là triệu đám tang nàoMà phất phơ trong gió lá xôn xao?(1938)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002 (do Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn)

Bài thơ: Khúc ca chiều

Bài thơ: Những sợi tơ lòng

Những sợi tơ lòng

Tôi không muốn đất trời xoay chuyển nữaVới tháng ngày biền biệt đuổi nhau trôiXuân đừng về! Hè đừng gieo ánh lửa!Thu thôi sang! Ðông thôi lại não lòng tôi!Quả đất chuyển giây lòng tôi rung độngNỗi sầu tư nhuần thấm cõi Hư Vô!Tháng ngày qua, gạch Chàm đua nhau rụngTháp Chàm đua nhau đổ dưới trăng mờ!Lửa hè đến! Nỗi căm hờn vang dậy!Gió thu sang thấu lạnh cả hồn thơ!Chiều đông tàn, như mai xuân lộng lẫyChỉ nói thêm sầu khổ với ưu tư!Tạo hoá hỡi! Hãy trả tôi về Chiêm quốc!Hãy đem tôi xa lánh cõi trần gian!Muôn cảnh đời chỉ làm tôi chướng mắt!Muôn vui tươi nhắc mãi vẻ điêu tàn!Hãy cho tôi một tinh cầu giá lạnhMột vì sao trơ trọi cuối trời xa!Ðể nơi ấy tháng ngày tôi lẩn tránhNhững ưu phiền, đau khổ với buồn lo!Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002 (do Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn)

Những Sợi Tơ Lòng – Nguyên Quang – Thơ Chế Lan Viên

Bài thơ: Nguồn thơ của tôi

Nguồn thơ của tôi

Đáp lại bài “Nguồn thi cảm” của ông Thanh Tịnh (Đồng quê)Nghìn năm trước đền đài bùng lửa cháyHọa binh đao lay chuyển nước non ChàmNghìn năm trước tiếng reo hò vang dậyChốn bình sa máu đỏ chảy mênh mangDòng máu ấy trôi qua bao thế kỷDưới màn quên ảm đạm, dưới sương mờMột chiều kia, một chiều kia vắng vẻMáu đào tuôn tràn ngập cả lòng taMột chiều kia máu đào dâng lênh lángTheo bút cùn huyết thắm nhẹ nhàng tuônĐấy những cảnh u huyền hay xán lạnMà chiều kia người thấy ở ĐIÊU TÀN(24-12-1936)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002 (do Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn)

Bài thơ: Nguồn thơ của tôi

Bài thơ: Người đi tìm hình của nước

Người đi tìm hình của nước

Đất nước đẹp vô cùng. Nhưng Bác phải ra điCho tôi làm sóng dưới con tàu đưa tiễn BácKhi bờ bãi dần lui làng xóm khuấtBốn phía nhìn không một bóng hàng treĐêm xa nước đầu tiên, ai nỡ ngủSóng vỗ dưới thân tàu đâu phải sóng quê hươngTrời từ đây chẳng xanh màu xứ sởXa nước rồi, càng hiểu nước đau thươngLũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹpGiấc mơ con đè nát cuộc đời conHạnh phúc đựng trong một tà áo đẹpMột mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồnTrăm cơn mơ không chống nổi một đêm dàyTa lại mặc cho mưa tuôn và gió thổiLòng ta thành con rốiCho cuộc đời giật dâyQuanh hồ Gươm không ai bàn chuyện vua LêLòng ta đã thành rêu phong chuyện cũHiểu sao hết những tấm lòng lãnh tụTìm đường đi cho dân tộc theo điHiểu sao hết “Người đi tìm hình của Nước”Không phải hình một bài thơ đá tạc nên ngườiMột góc quê hương nửa đời quen thuộcHay một đấng vô hình sương khói xa xôiMà hình đất nước hoặc còn hoặc mấtSắc vàng nghìn xưa, sắc đỏ tương laiThế đi đứng của toàn dân tộcMột cách vin hoa cho hai mươi lăm triệu con ngườiCó nhớ chăng hỡi gió rét thành Ba LêMột viên gạch hồng, Bác chống lại cả một mùa băng giáVà sương mù thành Luân Đôn, ngươi có nhớGiọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya?Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bểNgười đi hỏi khắp bóng cờ châu Mỹ, châu PhiNhững đất tự do, những trời nô lệNhững con đường cách mạng đang tìm điĐêm mơ nước, ngày thấy hình của nướcCây cỏ trong chiêm bao xanh sắc biếc quê nhàĂn một miếng ngon cũng đắng lòng vì Tổ quốcChẳng yên lòng khi ngắm một nhành hoaNgày mai dân ta sẽ sống sao đây?Sông Hồng chảy về đâu? Và lịch sử?Bao giờ dải Trường Sơn bừng giấc ngủCánh tay thần Phù Đổng sẽ vươn mây?Rồi cờ sẽ ra sao? Tiếng hát sẽ ra sao?Nụ cười sẽ ra sao?Ơi, độc lập!Xanh biết mấy là trời xanh Tổ quốcKhi tự do về chói ở trên đầuKìa mặt trời Nga bừng chói ở phương ĐôngCây cay đắng đã ra mùa quả ngọtNgười cay đắng đã chia phần hạnh phúcSao vàng bay theo liềm búa công nôngLuận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khócLệ Bác Hồ rơi trên chữ LêninBốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấpTưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tinBác reo lên một mình như nói cùng dân tộc”Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!”Hình của Đảng lồng trong hình của NướcPhút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cườiBác thấy:dân ta bưng bát cơm mồ hôi nước mắtRuộng theo trâu về lại với người càyMỏ thiếc, hầm than, rừng vàng, bể bạcKhông còn người bỏ xác bên đường rayGiặc nước đuổi xong rồi. Trời xanh thành tiếng hátĐiện theo trăng vào phòng ngủ công nhânNhững kẻ quê mùa đã thành trí thứcTăm tối cần lao nay hoá những anh hùngNước Việt Nam nghìn năm Đinh Lý Trần LêThành nước Việt nhân dân trong mát suốiMái rạ nghìn năm hồng thay sắc ngóiNhững đời thường cũng có bóng hoa cheÔi! Đường đến với Lênin là đường về Tổ quốc…Tuyết Mat-xcơ-va sáng ấy lạnh trăm lầnTrong tuyết trắng như đọng nhiều nước mắtLênin mất rồi. Nhưng Bác chẳng dừng chânLuận cương của Lênin theo Người về quê ViệtBiên giới còn xa. Nhưng Bác thấy đã đến rồiKìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đấtLắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai1960Nguồn:1. Ánh sáng và phù sa, NXB Văn học, 1960
2. Chế Lan Viên toàn tập, Vũ Thị Thường sưu tầm và biên soạn, NXB Văn học, 2002

NSND Trần Thị Tuyết Ngâm thơ ” Người đi tìm hình của nước”- Chế Lan Viên

Bài thơ: …Cái vui bây giờ

…Cái vui bây giờ

Nắng đem chia mùa mới xuống trăm nhàĐã tắt tiếng than cuộc đời gió thổiMẹ ru con bằng bài ca bộ độiĐời quá vui nên áo vải cũng cài hoa
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002 (do Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn)

Bài thơ: …Cái vui bây giờ

Thơ Chế Lan Viên phong phú về mặt nội dung. Biên độ cảm xúc của ông rất rộng, đề tài thơ ông viết là muôn mặt của cuộc đời. Có khi ông nghe thấy những biến động nhỏ bé của tâm hồn con người trong những tình cảm riêng tư nhưng ông cũng chia sẻ kịp thời những tình cảm rộng của toàn dân tộc. Chế Lan Viên cũng rất phong phú về giọng điệu. Nhà thơ Vũ Quần Phương, người đã dày công nghiên cứu các tác phẩm của Chế Lan Viên nói về điều này như sau: “Có lúc thơ ông thầm thì trò chuyện, nói tiếng thở dài trong một câu thơ ngắn, lúc ông sang sảng hùng biện, thơ âm vang như cáo, như hịch, lúc mát mẻ lạnh lùng trong kiểu thơ ngụ ngôn, lúc bừng bừng giận giữ trong hơi thơ đả kích, khi thâm trầm ung dung như người thoát tục nhìn hoa đại, hoa sen. Cái phong phú ấy trong thơ hiện đại chưa ai bằng Chế Lan Viên”

Đăng bởi: Cảnh Nguyễn Văn

Từ khoá: 10 Bài thơ hay của nhà thơ Chế Lan Viên